Froukje Pelsma
Landencoördinator NigeriaDit verhaal verscheen eerder in uitgebreide vorm in VIVA Mama in de rubriek ‘werk & geld: hoe doet zij het?’
Moederschap over de grens
‘Eigenlijk heb ik nooit in Nederland gewerkt. Ik heb voor verschillende ontwikkelingsorganisaties gewerkt waarvan tien jaar voor Artsen zonder Grenzen. Zo heb ik mijn vriend Salva ook leren kennen. We zijn allebei eigenlijk niet anders gewend dan als een soort nomaden over de wereld van missie naar missie te reizen. Vaak samen en ook weleens apart. Sinds vorig jaar december werk ik in Nigeria als landencoördinator. Al was dat toen ik zwanger werd van Sil niet het plan.
We hadden eigenlijk bedacht om weg te gaan bij Artsen zonder Grenzen en een biologische boerderij in Spanje te runnen, waar Salva vandaan komt. We huurden een mooie boerderij tussen de olijfbomen. Prachtig, maar toch miste ik mijn werk, vooral het samenwerken en iets goeds doen voor anderen. Dus toen ik na een half jaar weer werd gebeld en ze mij vroegen een zwangerschapsverlof in Myanmar in te vullen, stemde ik meteen toe.
In februari vorig jaar heb ik daar als plaatsvervangend landencoördinator voor een aantal maanden de projectcoördinatoren aangestuurd. Salva bleef bij Sil en door Covid was ik ook veel vanuit huis aan het werk. Superfijn, want zo kon ik werken en toch veel bij de kleine zijn. Over veiligheid maakte ik me verder geen zorgen en nog steeds niet. Als landencoördinator wonen we altijd op een relatief veilige plek, vaak in de hoofdstad. In de projecten waar het onveilig kan zijn, mag je niet met families zitten.
Ik ga regelmatig naar de ziekenhuizen en vluchtelingkampen om de mensen zelf te spreken en te vragen wat zij nodig hebben. Alleen dan kan je de situatie echt begrijpen en de juiste beslissingen maken.
Landencoördinator in Nigeria
Inmiddels zitten we alweer een aantal maanden in Nigeria waar ik als landencoördinator verantwoordelijk ben voor alle projecten in het land. Ik werk afwisselend vanuit kantoor in Abuja, en ga ook regelmatig naar de ziekenhuizen en vluchtelingkampen om de mensen zelf te spreken en te vragen wat zij nodig hebben. Alleen dan kan je de situatie echt begrijpen en de juiste beslissingen maken.
Een groot probleem in delen van Nigeria zijn groepen mannen die hele dorpen leegplunderen. En mensen kidnappen of doden. Daardoor moeten gezinnen halsoverkop op zoek naar een veilige plek. Vaak compleet getraumatiseerd. Zo ontstaan kampen op verlaten plekken. Wij zorgen daar voor spullen als klamboes, water, douches, wc’s en kleine klinieken. Die zijn hoognodig om bijvoorbeeld zorg te verlenen aan vrouwen die verkracht en ongewenst zwanger zijn. Heel heftig allemaal. Ik heb continu contact met de medische en logistieke coördinatoren ter plaatse om dit alles in goede banen te leiden.
Ik maak heftige dingen mee, maar gelukkig ook vaak genoeg met een positieve uitkomst. Bijvoorbeeld als kinderen ondervoed in het ziekenhuis worden opgenomen en uiteindelijk weer huppelend naar buiten gaan.
‘Het leukste aan mijn werk vind ik dat je echt iets kan betekenen voor mensen. Ik hoop ook dat we dat aan Sil mee kunnen geven: dat er verschillende situaties zijn waarin je samen met anderen het verschil kan maken.’
Bestrijden van Noma
Daarnaast zijn we ook volop bezig met het bestrijden van noma. Een bacteriële infectie die vooral bij kinderen voorkomt. Als je er niet snel genoeg bij bent, eet deze bacterie delen van je wangen, neus en mond op en kan je er zelfs aan overlijden. Daarom sturen we medici naar de gebieden waar deze ziekte veel voorkomt om het zo snel mogelijk op te sporen en het aantal patiënten te beperken. Armoede en voedselonzekerheid zorgen voor meer patiënten.
Om noma-patiënten te helpen, zijn ingewikkelde operaties nodig die vaak door gespecialiseerde internationale teams werden uitgevoerd. Door Covid konden zij hier alleen niet komen. Gelukkig is het ons inmiddels gelukt om Nigeriaanse chirurgen alles aan te leren, zodat zij noma operaties kunnen uitvoeren, terwijl de internationale specialisten op afstand meekijken en helpen. Zo tof dat dit is gelukt! Dat vind ik ook het mooiste van mijn werk: mensen helpen. Ik maak heftige dingen mee, maar gelukkig ook vaak genoeg met een positieve uitkomst. Bijvoorbeeld als kinderen ondervoed in het ziekenhuis worden opgenomen en uiteindelijk weer huppelend naar buiten gaan.’
Speeltuin met kippen
‘We wonen hier fijn in een bungalow met tuin in een compound waar ook andere gezinnen met kinderen wonen. Er is een speeltuin met aapjes en kippen waar we iedere dag even gaan kijken. We starten de dag altijd met mango’s rapen in onze tuin voor in de pap. Daarna brengen we Sil met de auto naar school. Als het kan lunchen we met z’n drieën thuis. Als Salva, die hier nu fulltime als plaatsvervangend logistiek coördinator werkt, en ik weer aan het werk gaan, doet onze oppas Sil in bed voor z’n slaapje. ’s Avonds geven we samen de planten in de tuin water en spelen we nog even. In het weekend verdelen we alles zoveel mogelijk: de ene dag slaapt Salva uit, de andere dag ik. Dat gaat prima.’
Gelukkig is het ons inmiddels gelukt om Nigeriaanse chirurgen alles aan te leren, zodat zij noma operaties kunnen uitvoeren, terwijl de internationale specialisten op afstand meekijken en helpen. Zo tof dat dit is gelukt! Dat vind ik ook het mooiste van mijn werk: mensen helpen.
Blijft lastig
‘Vorig jaar waren we weer even in Nederland en merkten meteen hoe kindvriendelijk het hier is. Lekker fietsen of het bos in. Soms ben ik weleens bang of we Sil niet iets moois ontnemen, al zie ik ook hoeveel plezier hij hier heeft. Toch blijft het lastig dat we vrienden en familie zo weinig zien. Iets waar ik voor Sil nooit moeite mee had. We denken er nu over om nog twee jaar op missies te gaan en als Sil een jaar of vier is ergens te settelen. Wat dat betreft ben ik wel verbaasd hoeveel het moederschap met je doet: ik zou mijn baan ervoor geven als ik merk dat mijn kind niet gelukkig is.’