De hel op aarde

Onlangs bezocht ik detentiecentra in Libië. Ik zag mensen van wie het mens-zijn volledig is ontnomen. Mannen en vrouwen hutjemutje in niet-geventileerde, donkere hokken met wat matrassen en dekens. Deur op slot, geen contact met de buitenwereld, dus niemand weet waar zij zijn. In het beste geval worden ze eens in de zoveel keer ‘gevoederd’ en mogen ze naar de wc, áls die er is. Alleen als wij er waren mochten ze even uit de kamer, voor medische zorg.

Mensen vertelden me hoe ze lukraak van straat waren geplukt en opgesloten. Zonder geregistreerd te worden, of mogelijkheid om asiel aan te vragen. Ze werden slecht behandeld, zo niet mishandeld. Ik sprak een man: hij had zijn werkkleding nog aan, vol met verfspatten. Hij was ingehuurd om te schilderen. Toen hij klaar was, sloten ze hem op. Ik sprak meerdere mensen zoals hij die nooit de intentie hadden om naar Europa te gaan, die al tientallen jaren in Libië woonden en werkten, een gezin hadden en ineens in een hok werden gesmeten.

Libië kan onmogelijk deel zijn van de oplossing van de vluchtelingencrisis, wat er ook in Valetta door topmensen van de Europese Unie is gezegd. Het land is één groot rampgebied. Er is geen centrale regering. Milities maken er de dienst uit. Voor deze bendes zijn de detentiecentra een bron van inkomsten. Met migranten en vluchtelingen als hun handelswaar. Ze laten deze mensen gedwongen arbeid doen of verkopen hen. Vervolgens moeten ze zichzelf vrijkopen. Zijn de centra niet vol genoeg, dan worden willekeurig mensen van straat gehaald.

De deal die de Europese Unie in Valetta maakte, om mensen terug naar Libië te sturen en er asielprocedures uit te voeren, kan volstrekt niet waargemaakt worden. Er is geen capaciteit en de noodzakelijke toezicht ontbreekt. Wie zegt dat dit wel kan, ontbeert alle realiteitszin.

Deze mensen zijn buiten beeld geschoven en wij, als Artsen zonder Grenzen, voelen het als onze plicht het spotlicht op deze mensen te zetten. Ik heb daarom gesproken met media uit Nederland, Frankrijk, Rusland en Amerika. Wij gaan door met onze hulp aan deze mensen en blijven voor hun zaak pleiten. Deze mensen leven in de hel en zij die zich eruit hebben weten te worstelen verdienen onze steun. Terugsturen is onmenselijk.

Maart 2017