Uitdagingen van een wereldwijde coronacrisis

Wereldwijd ontstond een tekort aan medische middelen. Om aan beschermend materiaal te komen, moesten onze inkopers wedijveren met regeringen van over de hele wereld. Tegelijkertijd zagen we dat in veel landen waar wij werken, mensen zich niet of onvoldoende konden beschermen tegen het COVID-19 virus. Ook was de gezondheidszorg vaak lang niet toereikend om de toestroom van coronapatiënten op te vangen en de reguliere zorg te laten doorlopen. Als medische noodhulporganisatie zijn wij in staat om in actie te komen bij (acute) noodsituaties. Maar nooit eerder hebben wij te maken gehad met een wereldwijde crisis die het internationale reisverkeer en de logistieke aanvoersystemen totaal ontregelde.

Ondanks de logistieke obstakels waarmee we te maken kregen, wisten onze teams de medische hulp in onze projecten voort te zetten en tegelijkertijd aan te passen op COVID-19. Door voorzorgsmaatregelen te nemen en medewerkers te trainen. Door faciliteiten aan te passen of uit te breiden. En door voorlichting te geven, met name aan mensen die al met een kwetsbare gezondheid kampten. In recordtijd hebben de teams de projecten aangepast én opgeschaald.

In mei hebben we in Bangladesh, in het immense Kutupalong opvangkamp voor vluchtelingen uit Myanmar, isolatieafdelingen en behandelcentra opgezet. In dit overvolle kamp is het onmogelijk voor mensen om regelmatig de handen te wassen en voldoende afstand te houden.

Moeilijkheden met inreisvisa zorgden voor grote vertragingen. We hebben drie maanden gelobbyd om vijftien mensen Bangladesh in te krijgen. In juni konden onze eerste collega’s inreizen om het bestaande team van uitgezonden en plaatselijke medewerkers te versterken. Helaas slaagden we er niet in de visaproblemen in Venezuela op te lossen. Dit is de reden dat we in november het moeilijke besluit moesten nemen ons werk in Caracas stop te zetten. In andere delen van het land konden we onze coronahulp wel voortzetten.

Intussen stopten gevechten en de behoefte aan medische zorg in crisisgebieden niet. Onze teams kwamen in actie in de Centraal-Afrikaanse Republiek waar de gezondheidszorg door de jarenlange conflicten is ingestort. In de stad Batangafo leden van elke tien kinderen die naar ons ziekenhuis werden gebracht, er acht aan malaria. In Tsjaad bestreden we uitbraken van mazelen en cholera. Mazelen houdt het land al twee jaar in de greep en leidt tot de dood van vele kinderen. In Zuid-Soedan boden onze teams hulp, nadat grote delen van het land door zware overstromingen volledig onder water kwamen te staan. Aan het eind van het jaar kwamen we in actie voor de mensen die massaal op de vlucht sloegen voor oplaaiende gevechten in de Tigray-regio in Ethiopië. We boden medische hulp in Ethiopië, en in buurland Soedan waar de mensen een veilig heenkomen zochten.

In 2020 vroegen we publiekelijk aandacht voor een aantal schrijnende humanitaire crises. We hebben ons uitgesproken tegen het migratiebeleid van de Europese Unie dat ertoe leidt dat mensen op zee verdrinken. Ook spraken we ons uit over de situatie op Lesbos, waar de lichamelijke en geestelijke gezondheid van mensen (en vooral kinderen), ernstig te lijden heeft onder het jarenlang vastzitten in erbarmelijke omstandigheden. Samen met andere hulporganisaties hebben we hierover een brief aan premier Rutte gestuurd. Via onze internationale campagne voor toegang tot medicijnen, hebben we gepleit voor een eerlijke verdeling van coronavaccins, coronamedicijnen en medische hulpmiddelen wereldwijd.

Tot onze afschuw en verdriet kregen we in 2020 opnieuw te maken met aanvallen op hulpverleners en faciliteiten. In mei werd onze kraamafdeling in een ziekenhuis in Kabul, Afghanistan, onder vuur genomen. We verloren 16 moeders en onze collega, de Afghaanse vroedvrouw Maryam Noorzad. We zijn ontzet en ontdaan door deze daad van gruwelijk geweld. In Zuid-Kivu, Oost-Congo, werden drie collega’s ontvoerd. Gelukkig zijn de drie gezond en wel teruggekomen. Maar het gevolg is dat we met pijn in ons hart moesten besluiten de kraamafdeling in Kabul en ons ziekenhuis in Zuid-Kivu te sluiten, wetende dat daarmee mensen in crisissituatie verstoken zijn van essentiële medische hulp.

Als noodhulporganisatie werd in 2020 een groot beroep gedaan op onze flexibiliteit, creativiteit en vindingrijkheid. Vanaf de keukentafel wisten onze teams cruciaal medisch materiaal bij lokale en regionale leveranciers te verkrijgen, in plaats van bij bedrijven in Europa. Ze wisten alternatief vervoer en transport te regelen, zodat hulpverleners en voorraden de crisisgebieden konden bereiken. Ze hebben alles in het werk gesteld om hulp te blijven bieden aan de mensen die dit het hardst nodig hebben. Ik ben enorm trots op onze teams die deze uitdagingen en dilemma’s met heel hun hart en inzet van expertise zijn aangegaan.

Dit alles was echter onmogelijk geweest zonder de steun van onze donateurs en supporters. In een jaar waarin we allemaal te maken kregen met een crisis, was hun betrokkenheid belangrijker en hartverwarmender dan ooit. Ik ben enorm dankbaar voor de steun van mensen die net zoals wij, vinden dat iedereen recht heeft op medische zorg. Waar ter wereld je ook woont.

Oliver Behn,

Directeur operaties / interim-algemeen directeur Artsen zonder Grenzen