Onze eerste coronapatiënt

De hrm-manager is druk bezig met extra personeel te werven om een speciaal COVID-19-team te creëren. De logistiek manager maakt de quarantaineomgeving klaar voor gebruik. En de voorraadmanager probeert tegen alle beperkingen en reglementen in de bevoorrading doorgang te laten vinden. Een van mijn collega-artsen neemt me mee in de discussie over de screening-, triage- en behandelomgeving voor COVID-19 en laat me zien hoe hij de verschillende stations ingedeeld heeft.

De tenten, hutten en containers zijn allemaal nog leeg en het komt surrealistisch over dat we hier doorheen lopen en plannen hoe we de doorstroom van patiënten kunnen optimaliseren. We hopen extra uitrusting te ontvangen om beter toegerust zijn op de zorgvraag van de COVID-19 patiënten. Maar het is maar de vraag welke ons het eerst zal bereiken: de voorraad óf het virus.

Feit blijft dat we geen beademingsapparatuur hebben en die ook niet zullen krijgen. Het beste dat we kunnen bieden zijn zuurstofconcentrators: machines die de zuurstof uit de omgevingslucht samenpersen en daarmee ondersteuning bieden aan benauwde patiënten. Dit betekent simpelweg dat we patiënten die méér nodig hebben niet kunnen helpen. Ze zullen in ademnood raken en we kunnen er niets tegen doen. En als het virus zich snel in het kamp verspreidt en we grote aantallen patiënten tegelijk krijgen, zullen we via triage moeten beslissen wie van hen we een kans kunnen geven en wie we moeten laten gaan.

Door de gaten in het team hebben mijn collega's de afgelopen weken om de nacht dienst gehad. Ik doe mijn uiterste best om zo vlot mogelijk mee te draaien. Ik neem de supervisie van de kinderafdeling en de pasgeborenen op me en later ook de voedingskliniek. In voorbereiding op COVID-19 proberen we de patiëntenaantallen te minimaliseren zonder de kwaliteit van zorg eronder te laten lijden.

Op de meeste afdelingen lukt dit aardig, behalve op de kinderafdeling. Diarree is het grootste probleem. Daarnaast zijn luchtweginfecties, hersenvliesontstekingen en andere infectieziekten aan de orde van de dag. Vaak bemoeilijken aangeboren afwijkingen, ondervoeding, geweld en mishandelingen het herstel. Een groot aantal van de bewoners van het kamp lijdt bovendien aan hiv en/of tuberculose, kinderen niet uitgezonderd.

Sommige dagen verlopen vredig. Ik vermaak met handschoenballonnen en flesrammelaars de kinderen op de voedingskliniek en leer kinderen een stethoscoop te gebruiken. Ik word blij van baby’s die na dagen, of zelfs weken, in kritieke toestand met de ouders mee naar huis kunnen.

Op andere dagen is het moeilijker om positief te blijven. Als de ochtend begint met het afspreken van een niet reanimeren/niet beademenbeleid. Als de middag gekenmerkt wordt door een slechtnieuwsgesprek voor een pas moeder geworden meisje dat een kind met aangeboren afwijkingen heeft gebaard. Wanneer ik in de nachtdienst moet beslissen een reanimatie te beëindigen omdat we alles geprobeerd hebben maar het niet genoeg is.

Gelukkig zijn er altijd de kleine en grote momenten om dankbaar voor te zijn: meerkatten die voor ons uitrennen tijdens het hardlopen binnen de randen van het VN-terrein. Een moeder die me dankbaar omhelst als ze met haar genezen kind naar huis gaat. Het ondervoede meisje dat eindelijk sterk genoeg is om te leren lopen. Met collega's volleybal spelen tijdens zonsondergang, pogingen om Nuer te leren spreken van de kinderen en verpleging. Middenin de nacht Nutella eten met onze verloskundige als die gelijk met mij terugkomt uit het ziekenhuis.

En dan vallen de eerste regens. Heerlijk vanwege de hitte, maar tegelijk reden voor angst. Regens betekent malariaseizoen. Vorig jaar verdubbelde het aantal opnames op de kinderafdeling. En we hebben onze eerste bevestigde coronapatiënt in het ziekenhuis. Gelukkig in stabiele toestand, maar helaas iemand die zegt het kamp de afgelopen maanden niet uit te zijn geweest en het virus dus lokaal heeft opgelopen. Verspreiding op lokale schaal was dus al gaande voor we het door hadden.

We zijn allemaal enigszins lamgeslagen door het surrealisme van de situatie. Alsof een enorme golf die we in slow motion aan zagen komen eindelijk over ons heen valt, maar we zelfs nu we meegesleurd worden nog niet echt kunnen begrijpen waarheen en hoe diep. Desondanks stellen we gezamenlijk de vooraf gemaakte plannen in werking, maken we aanpassingen waar nodig, doen we contactenonderzoek, isoleren en testen we patiënten. En we zetten onze normale medische zorg voort.

Dit is Ayla’s vijfde blog vanuit Zuid-Soedan. 'Tegen álle berichten en onmogelijkheden in hebben we er bewust voor gekozen om te blijven,' schrijft Ayla in haar volgende blog.