Een open brief over de noodtoestand in Moria

‘Ik heb 14 jaar gewerkt als klinisch psychiater in Triëst, Italië. Ik word beschouwd als een expert in psychiatrische noodsituaties en ik werk met verslaafden die tegelijkertijd psychiatrische problemen hebben. Ik behandel mensen die slachtoffer zijn geworden van mensenhandel, geef psychische steun aan vluchtelingen en gevangenen, en adviseer over programma's over bescherming en sociaal herstel. In de loop van mijn carrière heb ik aanzienlijke klinische en professionele ervaring opgedaan in moeilijke contexten en crisissituaties.

In al die jaren heb ik nog nooit zulke overweldigende aantallen mensen zien lijden aan ernstige geestelijke gezondheidsproblemen, zoals nu op Lesbos. De overgrote meerderheid van de mensen die ik zie hebben psychotische symptomen, zelfmoordgedachten - of hebben zelfs al pogingen tot zelfmoord gedaan - en zijn in de war. Velen zijn niet in staat om zelfs de meest alledaagse dingen te doen, zoals slapen, goed eten, persoonlijke hygiëne handhaven en communiceren.

Het Moria-kamp heeft een maximale capaciteit van 3.100 mensen, maar barst uit zijn voegen. Meer dan 9.000 mensen, waarvan een derde minderjarig is, leven in afschuwelijke omstandigheden, die bijdragen aan een aanzienlijke verslechtering van hun fysieke en mentale gezondheid.

Tussen de asielzoekers zitten mensen die zijn blootgesteld aan extreme vormen van foltering en geweld, zowel in hun land van herkomst als tijdens hun reis. Ze zijn zwaar getraumatiseerd, zowel mentaal als fysiek. In hun eilandgevangenis op Lesbos worden ze gedwongen te leven in een context waar geweld in al zijn vormen makkelijk uitbreekt - inclusief seksueel en gender gerelateerd geweld dat zowel kinderen als volwassenen treft. Door dit voortdurende geweld ontstaan makkelijk ernstige psychiatrische symptomen. Het aantal mensen dat aankomt op het eiland neemt toe, terwijl er naar verhouding weinig mensen naar het vasteland vertrekken. Daardoor verergeren deze omstandigheden verder en neemt de psychische druk op de mensen toe.

Elke dag zetten de teams in Mytilene en Moria zich in om in de enorme behoefte aan gezondheidszorg voor volwassenen en kinderen en psychische zorg te voorzien. Ik zie mijn collega's uitgeput raken door het aantal patiënten en de ernst van hun klachten, terwijl ze ook nog proberen de gaten in het hulpsysteem te dichten. Dit wordt verergerd doordat we elke dag het asielsysteem zien falen, de levensomstandigheden snel verslechteren en de EU en de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR niet goed op deze crisis reageren. Dat we zelf weinig kunnen doen om de situatie substantieel te veranderen, draagt bij aan onze stress. Ondertussen neemt het aantal nieuwe en ernstiger psychiatrische gevallen toe, en ik geloof niet dat dit snel zal veranderen. De behoefte aan psychiatrische zorg van de mensen zal niet veranderen zolang het beleid van indamming blijft bestaan.

Door alle factoren - de afschuwelijke leefomstandigheden, de voortdurende blootstelling aan geweld, het gebrek aan vrijheid en rechten voor de vluchtelingen, de sterke achteruitgang van de fysieke en mentale gezondheid en de dagelijkse stress voor alle inwoners van het eiland Lesbos - lijkt het eiland meer en meer op een ouderwets gesticht voor geesteszieken, zoals we dat sinds het midden van de 20e eeuw in Europa niet meer kennen.

Gezien de regelrechte schending van de mensenrechten en de ernstige medische en psychiatrische noden waarmee we elke dag worden geconfronteerd, is het duidelijk dat het Moria-kamp zich in een noodtoestand bevindt. Het zou zowel onredelijk als onethisch zijn om de situatie niet als zodanig te beschouwen. Er is nu onmiddellijk doorslaggevende actie nodig. Op basis van mijn lange klinische ervaring en de analyse van deze moeilijke context, ben ik ervan overtuigd dat de huidige situatie al in de komende weken drastisch kan verslechteren, met een escalatie van geweld die het eiland in extreme chaos zou doen belanden.'

Dr. Alessandro Barberio
Klinisch psychiater, Lesbos-project Artsen zonder Grenzen

*De link stuurt je naar de website van Change.org waar de petitie wordt aangeboden. Deze link is veilig en is opgezet door Artsen zonder Grenzen in samenwerking met 450 andere organisaties, instanties en politici. Samen roepen we daar de Europese leiders op om nu in actie te komen.

Lees meer over de achtergrond van deze petitie.