Nederland

Voor de hekken van aanmeldcentrum Ter Apel sliepen nachtenlang honderden mensen in de buitenlucht, ongeacht de weersomstandigheden. Er waren geen douches aanwezig en toiletten werden niet goed onderhouden. De Nederlandse overheid slaagde er niet in om deze kwetsbare groep menswaardige leefomstandigheden te bieden. Mensen hadden zich al een week niet kunnen wassen, met ernstige huidaandoeningen tot gevolg. Sommige chronisch zieken waren door hun medicatievoorraad heen en ontvingen geen nieuwe medicijnen. Na goed overleg met partijen als het Rode Kruis, GZA, Dokters van de Wereld en het COA, hebben onze teams besloten in Ter Apel medische zorg te bieden.

Toen we aankwamen in Ter Apel, viel het ons ons dat mensen lange tijd geen toegang hadden tot medische zorg. We hebben meerdere keren levensreddende hulp moeten bieden. Die noodsituatie is gelukkig voorbij. De sanitaire voorzieningen zijn intussen flink verbeterd, maar fatsoenlijk onderdak blijft essentieel om medische problemen te voorkomen. Ook blijft het van groot belang om de gezondheid van nieuw gearriveerde asielzoekers goed te beoordelen, zodat ernstige aandoeningen niet opnieuw over het hoofd worden gezien. Het is nu aan de overheid om organisaties als het COA ondersteunen zodat deze situatie zich niet nog eens voordoet.

Een team bestaande uit een arts, twee verpleegkundigen, een medisch coördinator en een psycholoog verleenden basisgezondheidszorg, iets waar een tekort aan was. We hebben mensen uit Syrië, Irak, Iran, Turkije, Somalië, Eritrea en West-Afrika behandeld.  De meest geziene klachten waren huidinfecties door een gebrek aan hygiëne en verwaarloosde wonden, onder andere door wekenlang lopen. Ook waren er veel chronisch zieken die lange tijd verstoken waren van medicatie. Veel mensen hadden mentale problemen zoals depressie, psychose, angst- en paniekaanvallen.

Iedereen die asiel wil aanvragen in Nederland moet zich direct na aankomst melden bij de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND) in Ter Apel. Het aanmeldcentrum was lange tijd overvol omdat mensen na goedkeuring van een verblijfsvergunning niet konden doorstromen naar een andere opvanglocatie of sociale woning. Veel mensen sliepen daardoor buiten de poorten in Ter Apel.

Uit cijfers van het CBS blijkt dat er vorig jaar 34.860 asielzoekers naar Nederland kwamen, dat zijn nog steeds veel minder mensen dan in 2015. Toen kwamen er meer dan 60.000 mensen naar Nederland. Voornamelijk mensen die gevlucht zijn voor de Syrische burgeroorlog. De crisis in Ter Apel komt dan ook niet door grote aantallen asielzoekers: er zijn te weinig opvangplekken. Het afgelopen jaar zijn er namelijk veel opvangcentra gesloten: het resultaat van ontoereikend beleid en besluitvorming.

De meeste mensen komen uit Syrië, Afghanistan, Iran, Turkije, Eritrea, Jemen en Somalië. Voor mensen uit Oekraïne is een uitzondering gemaakt: zij hoeven niet langs Ter Apel en kunnen meteen terecht in een opvangcentrum.

Mensen die asiel willen aanvragen in Nederland, moeten na een lange reis eerst naar het Zuidoosten van Groningen. Ter Apel ligt pal tegen de Duitse grens. De omstandigheden in Ter Apel zijn al maanden slecht. Het is geen plek om een asielaanvraag in te dienen en bij te komen van traumatische gebeurtenissen. 

Het is onacceptabel dat de Nederlandse overheid het niet voor elkaar kreeg om asielzoekers menswaardige leefomstandigheden te bieden. Intussen heeft Minister Kuipers (VWS) aangegeven dat er afspraken zijn gemaakt tussen de overheid en het Veiligheidsberaad en gemeenten om de medische zorg aan asielzoekers te garanderen. ‘Ook wanneer asielzoekers niet gehuisvest kunnen worden in bestaande opvanglocaties hebben zij het recht op medische zorg. Buiten het hek betekent niet buiten de wet,’ zegt onze directeur, Judith Sargentini. ‘De vele kwetsbare mensen die nog altijd van locatie naar locatie worden geschoven verdienen een menswaardige behandeling.’

De opvangcrisis in Ter Apel heeft veel overeenkomsten met vergelijkbare situaties in Europa, zoals het Griekse vluchtelingenkamp Moria. In heel Europa ziet Artsen zonder Grenzen al jaren dat vluchtelingen, migranten en asielzoekers aan hun lot worden overgelaten. In plaats van bescherming, recht op asiel en het respecteren van mensenrechten, krijgen mensen steeds vaker te maken met pushbacks, onmenselijke opvang, detentie en geweld aan grenzen. Europa, en dus ook Nederland, moet absoluut het beleid rondom migratie en asiel herzien. Dit beleid moet erop gericht zijn om mensen op de vlucht juist te helpen en te beschermen.