Noma: een vergeten crisis

Noma is een infectieziekte die het gezicht aantast. Wat begint met een zweer op het tandvlees, vernietigt in rap tempo de weefsels en botten van het gezicht. Zonder behandeling sterft 9 van de 10 kinderen in minder dan twee weken. Kinderen tussen de twee en zeven jaar met een zwak immuunsysteem door ondervoeding, lopen vooral risico. Veel kinderen overlijden binnen enkele weken na het verschijnen van de eerste zweer. Overlevenden hebben door de misvormingen moeite met eten, drinken en praten.

Meer dan duizend jaar geleden is noma voor het eerst vastgesteld. De ziekte komt voor in gebieden waar kinderen niet genoeg voeding of schoon drinkwater hebben. In Europa kwam noma voor in concentratiekampen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nu zien we de meeste gevallen ten zuiden van de Sahara, met name in afgelegen gebieden zonder medische faciliteiten in de buurt. In Sokoto, Nigeria, ondersteunen onze teams het enige noma-kinderziekenhuis ter wereld. We behandelen kinderen met antibiotica, geven fysiotherapie en verzorgen plastische hersteloperaties. Ook bieden we danstherapie.

Veronica Emeh is verpleegkundige in het noma-kinderziekenhuis. Veel patiënten komen in kritieke toestand binnen. ‘Ouders weten niet wanneer ze hulp moeten zoeken of ze hebben geen geld voor de reis,’ vertelt ze. ‘Als het gezicht al is aangetast, moeten we er delen vanaf snijden en de wonden wekenlang verzorgen. Soms is een gezicht al zo beschadigd dat de mond niet meer opengaat. Dan volgt een maandenlang, pijnlijk traject van fysiotherapie om weer te kunnen eten en praten.’ In sommige gevallen duurt het jaren voordat een patiënt klaar is voor een hersteloperatie.

Gelukkig verbazen onze teams zich ook geregeld over de veerkracht van de kinderen. Veronica herinnert zich een jongen die zijn neus had verloren aan de ziekte. ‘Omdat hij zo werd gepest, ging hij niet meer naar school. Na de reconstructie in ons ziekenhuis herkenden de meeste mensen in zijn dorp hem niet eens meer. Het was magisch om te zien hoe een neusoperatie zijn hele voorkomen en functioneren aanzienlijk verbeterde.’

Onze teams willen dat de Wereldgezondheidsorganisatie noma opneemt in de lijst van onderbelichte tropische infectieziektes in 2023. ‘Deze erkenning zal ervoor zorgen dat mensen het ziektebeeld beter herkennen,' zegt Bukola. 'Bovendien zal het zorgen voor meer financiering om noma te bestrijden. Onze ambitie is de kinderziekte voor 2030 uit de wereld te helpen.'