Herstel voor de kinderen van Gaza

De zon schijnt door een klein raampje de steriele ziekenhuiskamer in. Warme, oranje stralen vallen op het gezicht van de 17-jarige Karam. Het witte litteken op zijn linkerwang is goed te zien. Karam gaat langzaam zitten en maakt met zijn rechterarm een plastic brace vast aan zijn linkerarm.

‘Ik had gehoord dat, als je doodgaat, je de stemmen nog hoort van de mensen die je begraven. Dat je hun gebeden hoort, en hun voetstappen als ze weglopen van je laatste rustplaats,’ vertelt hij. ‘In de ambulance voelde ik de drempels, hoorde ik de mensen praten. Maar ik kon m'n ogen niet openen. En dus was ik bang dat ik al dood was.’

Op 14 februari 2024 wordt het huis van Karam geraakt door een Israëlische luchtaanval. Bijna zijn hele familie komt om, behalve zijn zusje Ghina en zijn vader Ziad. Karam zelf overleeft de aanval ook, maar raakt zwaargewond.

‘Toen ik Karam zag op de eerste hulp had ik eerst niet door dat het mijn zoon was,’ vertelt vader Ziad. ‘Hij leek bijna niet meer op een mens. Hij had geen kleren aan, zijn lichaam was zwart en zijn ogen waren gesloten.’

Nadat Karam stabiel was, hebben onze teams, samen met de teams van het ministerie van Volksgezondheid, zes plastisch chirurgische ingrepen bij hem uitgevoerd. Zeven dagen lang lag hij in coma.

Karam werd later geëvacueerd naar het ‘drijvende ziekenhuis’ van de Verenigde Arabische Emiraten, een kliniek aan boord van een schip in Egypte. Vanuit daar werd hij naar ons ziekenhuis in Amman gevlogen, waar onze teams ook hersteloperaties uitvoeren. Nu revalideert Karam hier samen met zijn zusje en andere kinderen uit Gaza.

Het evacueren van oorlogsgewonden uit Gaza is vrijwel onmogelijk, waardoor slechts een fractie van de mensen die een hersteloperatie nodig heeft, deze ook krijgt, vertelt onze landencoördinator voor Jordanië, Moeen Mahmood Shaief. ‘Al meer dan twintig jaar behandelen we in deze regio oorlogsgewonden. Ongeveer vier procent van alle oorlogsslachtoffers heeft een hersteloperatie nodig. In Gaza alleen al zijn in één jaar tijd meer dan 100.000 mensen gewond geraakt, wat betekent dat voor 4.000 mensen een hersteloperatie met revalidatie noodzakelijk is.’

Al voor de oorlog zagen onze teams in Amman dat veel Palestijnen uit Gaza lijden aan depressie. Onder andere door de werkloosheid, armoede en verminkingen uit eerdere oorlogen. Maar sinds 7 oktober 2023 heeft de mentale gezondheid van veel mensen een dieptepunt bereikt.

‘Veel van onze patiënten uit Gaza hebben niet alleen een posttraumatisch stresssyndroom, maar ook een acuut stresssyndroom,’ vertelt onze psychiater Ahmad Mahmoud Al Salem. ‘Mensen hebben nachtmerries, flashbacks, zijn down, lijden aan slapeloosheid of zijn hele stukken van hun leven vergeten.’

Veel mensen in Gaza hebben gezien hoe hun huis met de grond gelijk is gemaakt. Hoe hun familieleden zijn vermoord. Ze moeten verder leven met hun eigen verminkingen. Daarbovenop is er de constante onzekerheid over het lot van veel familie en vrienden.

‘Dit is geen normaal trauma,’ zegt Ahmad. ‘Dit is een enorme marteling, een catastrofe. Psychologisch gezien kan je geest niet omgaan met zo veel stress.’

Voor de jonge Palestijnen in ons ziekenhuis in Amman blijft de toekomst donker en onzeker. Geen enkele plek is nu veilig in Gaza. En hoewel ze misschien ooit fysiek terug kunnen, zijn de vooruitzichten slecht. Ze hebben allemaal hun familie verloren, maar ook hun thuis en school.

Vijf maanden na de verwoestende aanval op zijn huis loopt Karam weer. Hij kan zijn linkerarm bewegen en zijn linkeroog ietsje openen. Een wonderlijk herstel. Karam glimlacht voorzichtig terwijl hij zijn krukken loslaat en zichzelf vasthoudt aan de balken tijdens de fysiotherapie. Stap voor stap loopt hij een paar meter. ‘Als de oorlog voorbij is, wil ik terug naar Gaza. Het is mijn land, het is de plek waar ik mijn hele leven heb gewoond. Mijn vrienden zijn daar. Maar nu ben ik hier en wil ik beter worden. Eén ding tegelijk.’