Teams staken noodgedwongen hulp aan de Poolse grens. Dit moet je weten:

Sinds juni 2021 hebben duizenden mensen geprobeerd om de Europese Unie te bereiken; via Belarus naar Polen, Litouwen en Letland. Polen heeft vervolgens bij de grens hekken geplaatst die bewaakt worden door 15.000 militairen. Ook heeft het land de noodtoestand uitgeroepen. Veel mensen zitten sindsdien vast in het streng gecontroleerde gebied. Het gebied is amper toegankelijk voor noodhulporganisaties, vrijwilligers en pers. Sinds oktober vragen onze teams toegang tot het gebied, zonder succes.

Tot op de dag van vandaag bevinden zich mensen in dit grensgebied. Zij hebben geen toegang tot hulp en bevinden zich in een potentieel levensbedreigende situatie. De mensen worden blootgesteld aan lage temperaturen, met onvoldoende toegang tot voedsel, water, onderdak en medische zorg. Er zijn tot nu toe 21 doden gemeld tussen augustus en december. Zowel op het grondgebied van de EU als dat van Belarus zijn mensen overleden. Onze teams vermoeden dat het daadwerkelijke aantal hoger zal zijn. Het is onbekend hoeveel mensen momenteel vastzitten in het grensgebied. Ze kunnen niet terug, of vooruit, want aan beide kanten wordt geweld toegepast.  

'We zien het geweld tegen kwetsbare mensen toenemen aan de Europese grenzen,' vertelt Ellen. 'Vaak wordt het geweld gevolgd door gedwongen pushbacks.' Litouwen heeft in augustus wetten gewijzigd om ervoor te zorgen dat alle mensen die het grondgebied binnenkomen, automatisch worden teruggestuurd zonder dat zij asiel kunnen aanvragen. Hierdoor worden pushbacks gelegaliseerd. Polen heeft hetzelfde gedaan in oktober. Belarus heeft sinds 18 november meer dan 4.000 mensen teruggebracht naar Irak en Syrië.

Migranten en vluchtelingen die het niemandsland weten te ontvluchten, zijn grotendeels opgevangen door hulporganisaties. We hebben talloze meldingen ontvangen over geweld: variërend van diefstal tot vernieling van eigendommen, maar ook intimidatie en fysiek geweld. Onze teams hebben met eigen ogen de verwondingen gezien bij mensen aan beide kanten van de grens.

Op 29 december 2021 hebben onze teams nog steeds geen toegang tot het grensgebied. 'Juist in deze crisissituaties moeten hulporganisaties neutraal en onpartijdig hun werk kunnen doen,' zegt Ellen. Artsen zonder Grenzen roept de Nederlandse overheid op om verantwoordelijkheid te nemen. Zij zouden er op Europees niveau voor moeten pleiten dat mensen in nood toegang hebben tot medische zorg. Ook zouden zij zich actief moeten uitspreken tegen misbruik, geweld en illegale pushbacks aan álle Europese grenzen.

Zolang wij geen toegang krijgen tot het grensgebied, trekken we ons noodhulpteam terug. Zij blijven stand-by staan vanuit Polen. Ook zetten we onze werkzaamheden voort in Litouwen en Belarus. Het helpen van mensen in nood blijft onze grootste prioriteit.