Wat is de situatie op de Griekse eilanden nu?
Op dit moment verblijven ruim 20.000 mensen op Lesbos, in een kamp dat op 3.100 mensen berekend is. Op Samos zijn dat zo’n 8.000 mensen in een kamp dat voor 650 mensen is gebouwd. (gegevens maart 2020). Op 5 Griekse eilanden bevinden zich op dit moment ruim 42.000 mensen, in overvolle en onhygiënische kampen. De levensomstandigheden zijn beneden alle peil. In sommige delen van het Moria-kamp op Lesbos is er slechts één kraan voor elke 1.300 mensen, zonder zeep, er moeten 167 mensen één toilet delen, en 242 mensen één douche. Gezinnen van vijf of zes mensen slapen soms zelfs in koepeltentjes van maximaal 3 m². In de Olive Grove, eigenlijk de ruimte om het officiële kamp Moria heen, moeten 5.000 mensen het doen zonder water, douches, toiletten en stroom. Ook stapelt het vuilnis zich in hoge bergen op want de overheid haalt al maandenlang geen afval op.
Zijn jullie voorbereid op een corona-uitbraak op Lesbos?
Onze teams hebben jarenlange ervaring en expertise met het behandelen en bestrijden van besmettelijke ziekten. Wij weten echter ook dat als veel mensen op elkaar leven, zoals in de kampen op de Griekse eilanden, ziektes zich razendsnel kunnen verspreiden. Zorgen voor schoon water, waspunten en toiletten is van levensbelang. Op Lesbos hebben we daarom 42 toiletten en 30 douches bijgebouwd, op Samos zorgen we voor 60.000 liter drinkwater en toiletten. We hebben voorlichtingsmateriaal over corona (COVID-19) in verschillende talen gemaakt en we zijn in contact met de overheid. Maar we moeten realistisch zijn: het coronavirus heeft in deze onhygiënische situatie praktisch vrij spel. De omstandigheden zijn uitermate onhygiënisch en veel mensen zijn daardoor extra kwetsbaar.
Neemt de Griekse overheid maatregelen?
Dinsdag 17 maart heeft de Griekse overheid aangekondigd dat maart 1 persoon per gezin het kamp uit mag voor eventuele boodschappen en er enkel 100 mensen per uur het kamp uit mogen. De Griekse politie gaat dit handhaven. Ook sluit de overheid de hekken van de kampen elke dag om 7 uur ’s avonds en gaan die pas om 7 uur ’s ochtends weer open. Initiatieven om hen te helpen als schooltjes, bibliotheken en beweging mogen niet doorgaan. De temperatuur van nieuwkomers wordt gemeten, wat niet betekent dat je daarmee besmetting kunt uitsluiten omdat mensen besmet kunnen zijn, maar geen symptomen vertonen.
Beschermt deze maatregelen in Moria tegen het coronavirus?
De maatregelen van de Griekse overheid vormen gèèn bescherming van de mensen tegen het coronavirus. Integendeel, het sluit mensen op in een weerloze situatie: ernstig overbevolkte kampen die een broeihaard vormen voor virussen als corona. In een overvol kamp kan je geen 1,5 meter afstand houden, je handen regelmatig goed wassen. Uit onze ervaring van gesloten kampen in andere delen van de wereld weten we dat gesloten hekken een enorme negatieve impact hebben op de geestelijke toestand van mensen. Stel je voor dat je in een situatie zit waar je weet dat je jezelf en je kinderen niet kunt beschermen tegen besmetting. Het leidt tot nog meer angst, stress en, zeer waarschijnlijk, agressie.
Wat als het coronavirus uitbreekt in de kampen?
Wij doen wat we kunnen: we geven voorlichting, we zorgen voor meer schoon water en toiletten, onze klinieken zijn open. Helaas moeten we ook realistisch zijn: het is onmogelijk om een uitbraak van corona (COVID-19) in zo’n kamp in te dammen. De Griekse overheid heeft net een handvol maatregelen afgekondigd die in de praktijk van dit soort kampen simpelweg niet uitvoerbaar zijn. Denk aan isolatie en quarantaine. Bovendien kunnen de mensen niet terecht bij de openbare gezondheidszorg omdat de overheid hen daarvan heeft afgesloten. En is de capaciteit om specialistische zorg te leveren zeer beperkt.
Wat moet er gebeuren?
We roepen daarom de autoriteiten op de kampen op de Griekse eilanden zo snel mogelijk te evacueren. Mensen moeten naar plaatsen waar voorzorgsmaatregelen tegen het coronavirus wel kunnen uitgevoerd. De meest kwetsbaren moeten de hoogste prioriteit krijgen. Mensen dwingen om in omstandigheden met zulke grote gezondheidsrisico’s te leven was altijd al onverantwoord, maar er dreigt een nog grotere ramp als er geen actie wordt ondernomen om deze mensen tegen corona (COVID-19) te beschermen.
Een pandemie kent geen grenzen, en wij ook niet
Een pandemie kent geen grenzen, en wij ook niet. Onze teams werken nu in meerdere landen in Europa en ver daarbuiten aan het bestrijden van het coronavirus (COVID-19).
We staan ook in nauw contact met de Nederlandse overheid. Mocht onze hulp hier nodig zijn, zullen wij zeker ook hier aan de slag gaan. Vooralsnog is deze hulp nog niet gevraagd.
Volg de laatste ontwikkelingen over onze hulp wereldwijd op onze Twitter. Onze teams doen er alles aan om ervoor te zorgen dat de meest kwetsbare mensen de medische zorg krijgen die zij nodig hebben.
