Hoe ontstaat baarmoederhalskanker?

Baarmoederhalskanker ontstaat door een besmetting met het humaan papillomavirus (HPV). Als mensen seksueel actief zijn, kunnen ze besmet raken met HPV. Bijna iedereen raakt een keer besmet. Meestal ruimt het lichaam het virus zelf weer op. Als dit niet gebeurt, kunnen er afwijkende cellen ontstaan. De HPV-infectie kan zich dan ontwikkelen tot baarmoederhalskanker. Met vaccins en screenings kan HPV tijdig worden opgespoord en behandeld.

Mentaal loodzwaar

‘De sterftecijfers voor baarmoederhalskanker in Malawi behoren tot de hoogste ter wereld. Dit maakt het werk mentaal loodzwaar,’ zegt Ute Schilling, onze gynaecoloog met specialisatie in oncologie. ‘Het is extra aangrijpend wanneer de patiënt zwanger is. We kunnen niet opereren zonder de zwangerschap te beëindigen.’ Een patiënt die Ute altijd zal bijblijven is Zola, die 17 weken zwanger was toen ze ontdekte dat ze baarmoederhalskanker had.

Patiënten ondergaan chemotherapie in het Koningin Elizabeth-ziekenhuis in Blantyre, Malawi. ©DIEGO MENJIBAR
De wachtkamer van afdeling 4C, waar we baarmoederhalskanker opsporen en behandelen. ©DIEGO MENJIBAR

Zwanger én kanker

‘Zola was vastberaden haar zwangerschap te voldragen. Ze wilde liever de operatie uitstellen en alvast starten met chemotherapie, ondanks mogelijke risico’s voor de baby,’ vertelt Ute. ‘Elke drie weken kreeg Zola chemotherapie, tot vlak voor de uitgerekende datum. Tijdens een geplande keizersnede hebben we veilig de baby ter wereld gebracht en meteen erna haar baarmoeder en eierstokken verwijderd. Hoewel dit de standaardprocedure is voor baarmoederhalskanker, is het een zeer ingrijpende operatie die enorm veel expertise vereist. Mijn collega’s voeren deze operatie zo’n acht keer per week uit, heel intensief.’ En Zola? ‘Gelukkig ging Zola met goede vooruitzichten naar huis. En een kerngezonde baby.’

Zorg voor vrouwen

Sinds 1992 werken onze teams in Malawi. Zorg voor moeder en kind is altijd een van onze aandachtsgebieden geweest. We bestrijden baarmoederhalskanker door vol in te zetten op een verbeterde toegang tot screening, vaccinaties en behandelmethoden. ‘Wanneer een patiënt bij ons komt in een stadium dat nog operabel is, ben ik zo opgelucht. Na een succesvolle operatie is een vervolgbehandeling vaak niet eens nodig,’ vertelt Ute. ‘Ik zal me altijd de dankbaarheid van onze patiënten herinneren, zelfs wanneer genezing niet meer mogelijk was.’

Nancy Namakhuwa, onze gezondheidsvoorlichter, tijdens een groepssessie voor patiënten die een palliatieve behandeling ondergaan. ©DIEGO MENJIBAR
Onze gynaecoloog Ute Schilling in gesprek in het Koning Elizabeth-ziekenhuis. © DIEGO MENJIBAR