TB-PRACTECAL: een baanbrekende kuur voor tuberculose ontwikkeld

Een nieuwe kuur vinden om mensen met een resistente vorm van tuberculose in korte tijd, veilig en effectief te genezen, dat is onze droom. In 2013 schonk de Nationale Postcode Loterij bijna 6,8 miljoen uit haar Droomfonds aan Artsen zonder Grenzen om deze droom een stap dichterbij te brengen. Uit handen van oud-president Bill Clinton ontving onze toenmalige directeur Arjan Hehenkamp de cheque met de donatie. En nu heeft de Postcode Loterij een tweede bijdrage van 4 miljoen euro voor ons onderzoek gegeven.

Onze onderzoeksteams hebben twee recente tuberculosemedicijnen gecombineerd met bestaande antibiotica. Zij hebben drie combinaties getest bij patiënten met multi-resistente of superresistente tuberculose. Uiteraard nadat zij uitgebreid geïnformeerd zijn over wat deelname inhoudt, en met hun toestemming. De patiënten zijn bij ons in behandeling en worden continu gemonitord op voortgang en bijwerkingen. Om de uitkomsten medisch-wetenschappelijk zo solide mogelijk te maken, voeren we ons onderzoek gerandomiseerd uit. Dat houdt in dat patiënten, artsen en andere onderzoekers niet weten wie tot de testgroepen en wie tot de controlegroepen behoren. Het TB-PRACTECAL onderzoek wordt vanuit Londen geleid door ons medisch onderzoeksteam onder leiding van arts Bern-Thomas Nyang'wa. Hij heeft uitgebreide ervaring met het behandelen van mensen met resistente tuberculose en heeft verschillende missies uitgevoerd voor Artsen zonder Grenzen.

Multi-resistentie houdt in dat de vorm van tuberculose bestand is tegen twee van de vier standaardmedicijnen, vaak afgekort als MDR-TB (Multi-Drug Resistance). Superresistente tuberculose betekent dat ook meer dan de helft van de in tweede instantie voorgeschreven antibiotica geen effect op de ziekte heeft. (Ook wel XDR-TB, Extreme Drug-Resistance genoemd).

• Een onafhankelijke adviesraad heeft beoordeeld dat één van onze drie combinaties veel beter is dan de huidige standaardkuur. Deze kuur is korter, heeft veel minder bijwerkingen én een hogere genezingskans.
• En dat betekent dat we versneld kunnen overgaan tot onze volgende stap. We gaan ons er hard voor maken dat onze nieuwe kuur wereldwijd de standaardbehandeling wordt.
• Onze nieuwe kuur bestaat uit de nieuwere medicijnen bedaquiline en pretomanide, gecombineerd met bestaande antibiotica moxifloxacine en linezolide.
• Wij voeren ons onderzoek uit op 7 locaties in 3 landen: Oezbekistan (2 in de plaatsen Nukus en Tasjkent), Wit-Rusland (1 in Minsk) en Zuid-Afrika (3 in provincie KwaZulu-Natal en 1 in de stad Johannesburg).
• Ons onderzoek is opgesplitst in twee stadia.
• In het eerste stadium (klinische onderzoeksfase II) van ons onderzoek hebben we drie combinaties geëvalueerd, naast de standaardcombinatie. Onze belangrijkste onderzoeksvraag: zijn deze drie combinaties veilig en doeltreffend?
• Voor dit stadium hadden we 240 patiënten nodig. Dit aantal hebben we in augustus 2019 bereikt. Inmiddels hebben we de werving van patiënten en data-analyse van het eerste stadium afgesloten. Alledrie geteste, nieuwe combinaties bleken veilige en effectieve behandelingen te zijn.
• In het tweede stadium (klinische onderzoeksfase III, gestart in november 2020) zijn we doorgegaan met de combinatie met het grootste potentieel als het gaat om productie, beschikbaarheid en betaalbaarheid.
• We gaan nu onderzoeksrapporten samenstellen voor de Wereldgezondheidsorganisatie en andere tuberculose-experts. Met als doel: hen ervan te overtuigen om onze nieuwe kuur wereldwijd de norm te maken.
• En we bepleiten bij geneesmiddelenfabrikanten en belangrijke partijen in de wereld de noodzaak voor betaalbaarheid van de kuur.
• We hebben nu in totaal meer dan 552 deelnemende patiënten die bij ons onder behandeling blijven.
• De Wereldgezondheidsorganisatie heeft de kuur als nieuwe standaard aangenomen. Dit betekent dat deze methode aan artsen wordt aanbevolen om de resistente vorm van tuberculose te behandelen.
• Bijna 90% van alle patiënten die hebben meegedaan aan het onderzoek zijn nu genezen.

Voor dit onderzoek volgen wij de strenge regels die voor klinische onderzoeken gelden en maken we aanspraak op (medisch-ethisch) advies en monitoring van medische en wetenschappelijke experts. In Oezbekistan en Wit-Rusland voeren wij ons onderzoek compleet zelf uit, in Zuid-Afrika werken we samen met non-profit researchorganisatie THINK en het universitaire Wits Health consortium. TB-PRACTECAL werkt onder leiding van een stuurgroep. Deze bestaat uit medische experts van Artsen zonder Grenzen, leden van de TB Alliance en de London School of Hygiene and Tropical Medicine (LSHTM). De TB Alliance is een not-for-profit organisatie die de wereldwijde zoektocht en ontwikkeling van nieuwe tuberculosebehandelkuren heeft geleid. DeLSHTM is een internationaal toonaangevend centrum voor research en postdoctorale opleidingen in volksgezondheid. Daarnaast werken we samen met 3 regulerende instanties in Oezbekistan, Wit-Rusland en Zuid-Afrika. Meer informatie over het team en de toezichtstructuur is te vinden op de (Engelstalige) TB-PRACTECAL website en op de registratiepagina van ons klinisch onderzoek.

De coronapandemie heeft impact op al onze projecten wereldwijd. Mensen met tuberculose behoren tot de risicogroep voor corona (COVID-19). Beide besmettelijke ziekten tasten de longen aan. Het is te verwachten dat tuberculosepatiënten ernstig ziek zullen worden als zij met het nieuwe coronavirus besmet raken. Wij hebben onze patiënten erop gewezen dat zij extra kwetsbaar zijn voor corona. We hebben hen via telefoon en met voorlichtingsmateriaal gecoacht hoe zij besmetting kunnen voorkomen.

Ook hebben we de nodige voorzorgsmaatregelen genomen in onze hulp- en onderzoeksprojecten. We willen de veiligheid van onze patiënten en onze hulpverleners zo goed mogelijk waarborgen. We hebben ervoor gezorgd dat wij mensen kunnen testen op corona. En we doen alles in onze macht om de zorg voor onze patiënten zo goed mogelijk voort te zetten. Zo voeren we op een andere manier medische consulten en testen uit. We moesten het screenen van mogelijk nieuwe deelnemende patiënten in een aantal locaties tijdelijk stilleggen. Inmiddels hebben al onze locaties hun werk gelukkig volledig kunnen hervatten.

Onze teams hebben ruim 30 jaar ervaring met het behandelen van tuberculose. Ze behandelen mensen voor tuberculose in 30 landen over de hele wereld. In oorlogs- en conflictgebieden, in arme buurten, gevangenissen, vluchtelingenkampen en afgelegen gebieden. In 1999 openden wij ons eerste project om mensen met multiresistente tuberculose (MDR-TB) te behandelen. In 2019 hebben wij 18.800 mensen gestart op een kuur voor tuberculose en 2.000 voor resistente tuberculose. Hiermee zijn we een van de grootste non-gouvernementele (niet aan een overheid verbonden) behandelaars voor resistente tbc.